Vader was spoorman, maar niet alléén vader, ook opa Walt en een oom waren spoormannen. De beide laatste waren werkzaam op het zogenaamde 'hoofdbureau' in Utrecht. Zij hadden daar een vrij hoge positie. Het was dan ook een vrij hoog gebouw, althans voor die tijd, en dan zit je altijd hoog.
Spoorman zijn, betekende vrijwel altijd ongeregelde diensten. Vader had dan ook vroege, late of nachtdienst, of was soms zogenaamde 'uit vervangen' dienst doen op een ander station. Bij vroege dienst zagen we hem 's avonds, bij late dienst vrijwel helemaal niet of het moest tussen de middag zijn en bij nachtdienst was het altijd: "Jongens rustig aan, je vader slaapt." Ging hij 'uit vervangen' dan zag je hem in geen dagen, want dan was er ter plaatse een zogenaamd 'kosthuis' geregeld.
We woonden niet ver van de spoorlijn, men hoorde en zag vrijwel iedere trein. En als er een trein voorbij kwam, keen ons vader op zijn horloge, hij had tenslotte 'de spoortijd'. Vaak zei hij dan: "Dat is de 11.08 naar Geldermalsen, mooi op tijd, die kruist in Leerdam met 11.10 naar Gorinchem." Ook nachtdienst zult u zeggen, 's nachts reden er toch geen treinen, dan ligt toch iedereen in bed? Maar dat had u gedacht. 's Nachts reden er de zogenaamde 'olietreinen' van Schoonebeek naar Rotterdam-Pernis.
Betuwelijn
Ja, tankwagons met ruwe olie. Dwars door Nederland, zonder ongelukken, ook over de Betuwelijn. De Betuwelijn, maar die zijn ze nu toch pas aan het aanleggen? Maar volgens Harm niet. De naam Betuwelijn wordt al veel langer gebruikt. Het volgende las Harm voor u:
Op 1 december 1883, op een zaterdag, vond de opening plaats van de spoorweg Geldermalsen-Leerdam-Gorinchem. Op 1 november 1882 was de aansluiting Geldermalsen-Elst reeds gereed-gekomen. Op 14 juli 1885 vond de opening van de spoorlijn Gorinchem-Dordrecht plaats. Vanaf 16 juli 1885 kon men met de trein van Dordrecht over Geldermalsen naar Nijmegen rijden.
(Bron: Van Armsein tot Lichtsein)
Leerdam kreeg naast een station een goederenloods en een rangeerterrein. Daarnaast een tweetal zogenaamde wachtposten, één aan de Recht van Ter Leedezijde en één aan de Schaiksewegkant. Aan de Kappersouwe (nu Koenderseweg) werd bij de overweg een wachtpost geplaatst, evenals aan de Diefdijk. Rhenoy kreeg een zogenoemde halteplaats (voor in- en uitstappen passagiers) met wachtpost nr. 51. Had men eerst slechts één spoorbaan aangelegd, later werd het een dubbelspoor. In eerste instantie was de lijn rendabel, het aantal reizigers en het goederenvervoer nam gestadig toe. Als goederen noemen we glaswerk (van de Glasfabriek), hout aan- en afvoer (Varsseveld), hooi en stro, hoephout, enzovoort. Maar zoals overal lagen de concurrenten op de loer. De halteplaats Rhenoy bleek onrendabel en werd in mei 1926 gesloten. De wachtpost Koenderseweg verdween. Het verhaal gaat dat deze al voor de Tweede Wereldoorlog is afgebroken en ergens aan de Achterdijk is herbouwd. Maar waar? De wachtpost Diefdijk is na de oorlog gesloopt.
In de oorlog deden de Duitsers ook nog een duit in het zakje. Zij braken één spoorlijn op en lieten deze bij zich zelf thuis bezorgen. Bovendien waren er in de oorlog nogal wat bruggen vernield.
Teruggang
Voor de Tweede Wereldoorlog waren er al zogenaamde wilde busdiensten. Aanvankelijk door de overheid verboden, maar later toegestaan. In deze omgeving was onder meer de ATO (Algemene Transport Onderneming) actief.
In 1950 werd er aan de NS een gedenkraam (ontwerp van F.L. Meydam) aangeboden dat boven de loketten in de hal van het station werd aangebracht. Al vrij spoedig daarna begon de teruggang van het spoortje in Leerdam. De concurrentie van het vrachtvervoer werd te groot, bovendien gingen de grotere bedrijven hun producten zelf vervoeren. Het autobezit nam toe, enzovoort.
De goederenloods en het rangeerterrein zijn verdwenen. Ook de beide wachtposten werden, als gevolg van de voortschrijdende techniek en automatisering, opgeheven. Wel kreeg Leerdam nog een nieuw station en gelukkig verhuisde het gedenkraam mee. Het oude station werd het Kunststation.
Wat bleef was de lijn Dordrecht-Geldermalsen. De rest hoeft Harm u niet te vertellen, dat weet u zelf wel.
--------------------------------------------------------------------------------
Uit de Gecombineerde van 1953
13 Mei, Schoonrewoerd. De tol verpacht
Maandagavond werd onder veel belangstelling de z.g. tol verpacht voor de jaarmarkt die vrijdag a.s. alhier wordt gehouden. Pachter werd dit jaar dhr. G. de Jong voor fl 130,-. De inzet was fl 126,-.
28 Mei, Lexmond. Mijn en dijn
Terwijl de heer J.H. Kool in Achthoven met zijn echtgenote aan het melken was, kon een vreemde de verleiding van het even opgeschoven raam van de kaaskamer blijkbaar niet weerstaan, want toen K. thuis kwam bleek het raam te zijn opgeschoven en een kaas van 24 pond verdwenen.
9 Juni, Lexmond. Dader kaasdiefstal gepakt
De vermoedelijke dader van de kaasdiefstal bij dhr. Kool op Achthoven werd vorige week aangehouden. Het is een zekere G. uit Vianen.
27 Juni, Hei- en Boeicop. De schoolreis
De leerlingen der hoogste klassen van de openbare school zullen donderdag hun schoolreisje maken. Deze keer gaat de tocht per autobus door de Betuwe naar Arnhem en omgeving.
28 Juli, Kedichem. Onze oudste
Maandag 3 augustus a.s. wordt Kedichems oudste inwoner dhr. P. Muilwijk 97 jaar. De krasse baas geniet nog een goede gezondheid en ook een goede eetlust. Het zal hem zeker niet aan belangstelling ontbreken.
18 Augustus, Leerbroek. Telefoonaansluiting
Op het Rijkstelefoonstation alhier is onder no. 45 aangesloten C. Remans, hoofd der school, Achterdijk post Leerdam.
