Stel u het leven eens voor zonder wasautomaat, koelkast, diepvriezer, stofzuiger, televisie, telefoon, keukenapparatuur, auto, enzovoort. Dat kan niet, zult u waarschijnlijk zeggen. Maar toch werd er 50 jaar terug ook gewassen en gestreken en het zag er minstens zo goed uit als tegenwoordig.
's Maandags was het wasdag. Wie op die dag niet waste, was een buitenbeentje. Hoe dat ging? Men plaatste de wasketel op een gasstel en liet deze vollopen met water. Daarna volgde de vuile was en de zeeppoeder en het deksel ging op de ketel. Om circa drie uur 's nachts werd het gas onder de ketel aangestoken en men ging weer rustig naar bed. 's Morgens vroeg stond het spul bijna te koken. En dan begon het pas. Om een lang verhaal kort te maken, de hete was werd met behulp van een wasplank of wasbord en met een wasborstel schoongeschrobd. Enige malen gespoeld met de hand of met een wringer uitgewrongen en in de tuin of bij regenachtig weer op zolder te drogen gehangen.
Waren er 's avonds enige stukken droog, dan moest er getreken worden. De strijkbout, van gietijzer, werd op de kachel of op een plaat op het gasstel geplaatst. Was de bout warm genoeg, even op de zool van de bout spuwen en siste deze, dan kon er gestreken worden. 's Maandagsavonds moest de was weer schoon in de linnenkast liggen.
Natuurlijk moest men ook voor de winter zorgen, want die was toch al zo lang. Dus sperziebonen, snijbonen, andijvie, enzovoort werden in zogenaamde Keulse potten ingemaakt. Eerst de groenten schoonmaken en wassen, daarna in de pot een laagje groenten, een handje zout, weer groenten, weer zout, en zo verder tot de pot vol was. De pot werd afgedekt met een witte doek waarop een zware steen werd gelegd.
Appels, speciaal zoete appels, bloemé geheten, werden geschild en gedroogd. Avonden zat men te schillen. Dat drogen gebeurde bij een bakker, bij de Glasfabriek bij de ovens of bij Varsseveld in het ketelhuis. Waren de appels gedroogd, dan werden deze in een blikken bus bewaard. Ook sperziebonen werden gedroogd, maar dat liep vaak verkeerd af: de bonen gingen schimmelen en waren dan bedorven.
Aardappels en kolen sloeg men veelal voor de hele winter op. Daar werd het hele jaar voor gespaard, iedere week werd wat geld weggelegd. Het blik en veger was niet weg te denken en werd te pas en te onpas voor de dag gehaald.
De radiodistributie was de spil waar, vooral in de wintermaanden, alles om draaide. Voor de hoorspelen 'Brand in de Jonge Jan' en 'Op Hoop van Zegen' van Herman Heijermans bleef men thuis. Ook de Bonte Dinsdagavondtrein, een ontspanningsprogramma, werd door velen beluisterd.
Telefoneren, dat deed men niet, men schreef een briefkaartje, want het was 's avonds voor 20.00 uur gepost, 's morgens bezorgd. Auto's, ja zo nu en dan zag men er één, maar dat waren meestel vrachtauto's. Men maakte veel gebruik van de fiets. Naar Asperen, waar een zuster van Ria woonde, ging men lopen. Naar Werkendam, waar eveneens familie woonde, ging het eerst met de trein naar Gorinchem, daarna lopende naar de bussen bij de kerk, daar nam men de bus naar Neder-Hardinxveld en vervolgens met een pontje naar Werkendam. Dat was gewoon een dagje rustig uit.
In 1947 werd er bij Ria en Harm een dochter geboren, Koba. Toen Henk, de smid, dat hoorde zei hij: "Goed zo jochie, als jij zo door gaat, is jouw boekje zo vol." Maar natuurlijk gaf dat veel zorgen, maar ook veel plezier. Er waren al heel wat kleertjes op bonnen gekocht en er was veel zelf gemaakt en gebreid. De kinderwagen werd een gebruikte wagen, een zogenaamde tweedehands. Nieuwe waren niet te koop.
Vlak voor de geboorte van Koba verhuisde Ria's moeder naar het Hofje en slaagde Harm voor gezel en dat was een feest.
Maar het was een tijd waarin men nog aandacht kon besteden aan elkaar, je kind, het verenigingsleven en je studie.
--------------------------------------------------------------------------------
Uit 'De Voorlichter' 1946
10 januari, Arkel
Voor huisslachtingen dient men zich voortaan vier dagen tevoren met den Gemeente Ontvanger in verbinding te stellen.
8 januari, Hei- en Boeicop
De nacht van oud op nieuw is in deze gemeente weer op zijn ouderwets gevierd. Tal van hekken, wagens, e.d. werden van hun plaats gehaald en naar ander terrein overgebracht. Tot diep in de nacht waren ze met deze werkzaamheden bezig, waarbij echter niets werd vernield.
17 januari, Leerdam
De inspecteur van Politie alhier verzoekt ons mede te delen dat de zandzakjes, die indertijd hebben gediend voor de luchtbescherming, thans tegen geringe vergoeding aan het politiebureau verkrijgbaar zijn.
7 februari, Asperen
Naar wij vernemen zal 'het lied van Asperens zwarte dag' dat op den herdenkingsavond van de razzia, welke donderdagavond j.l. gehouden in de kerk alhier, voorgedragen werd door den heer Karel van Dorp, in druk verschijnen. Bijzonderheden hieromtrent zullen nog nader per advertentie bekend gemaakt worden. Een verslag van deze avond wordt opgenomen in ons volgende nummer.
7 februari, Leerdam
'Glasstadmars 1946'. Het vendel Leerdam van de 'Oranje-Garde' hoopt op zaterdag 11 mei a.s. wandelmarschen te organiseren over afstanden van 25 en 15 km. Hiertoe zullen in de allereerste plaats alle vendels uit het geheele land worden uitgenodigd. Daarnaast zijn natuurlijk ook alle andere 'wandelliefhebbers' van harte welkom. Het parcours belooft goed te worden. Vooral in het voorjaar is de omgeving van onze Glasstad met haar bloeiende boomgaarden, haar, tusschen met groen en bloem versierde oevers, kronkelende Linge zeer aantrekkelijk. Als bijzonderheid dient te worden vermeld dat alle prijzen in 'glas' zullen worden uitgevoerd.
12 februari, Leerdam
Mevr. Voogd overleden. Het zal vele oud-Leerdammers smarten te moeten vernemen dat zaterdag j.l. op 87-jarige leeftijd is overleden Mevr. Voogd, de weduwe van Leerdams meest bekende arts, aan wien we ons ziekenhuis te danken hebben. Mevr. Voorgd heeft de laatste jaren van haar leven in onze stad, die haar zoo lief was, doorgebracht. Zij ruste in vrede.
23 februari, Hoog-Blokland
De allerlaatste arbeider, die gedwongen door de Duitsers naar Duitsland was gedeporteerd, is gezond en wel in zijn ouderlijke woning teruggekeerd, n.l. de heer Henk Advocaat.
