In deze aflevering vertelt Harm het een en ander over het verenigingsleven van Leerdam; over voetballen op het Voorwaartsveld en muziek.
"We woonden dus in het nieuwe huis aan de Tiendweg. Volgens mijn vader woonden we daar éérste rang! In het begin snapte ik dat niet, dat op de eerste rang wonen. Ik dacht: dit is toch gewoon de 'rooie pannenbuurt'?
Later kreeg ik het door. Eén van de kamertjes boven werd ingericht als zitkamertje. Vanuit die kamer had je een mooi uitzicht, links en rechts, over de Tiendweg en recht vooruit op het Voorwaartsveld. Op dat veld was altijd wel wat te doen. Er werden de wedstrijden van LSV Voorwaarts, de Leerdamse Sport Vereeniging, gehouden. Ook waren er turndagen zoals in 1930 toen Voorwaarts haar 40-jarig jubileum vierde. Als er historische optochten waren, zoals de 'intocht van Jacoba van Beieren', vertrokken die altijd vanaf het Voorwaartsveld. Meestal kwam er dan een collega van Pa met z'n vrouw en dan nam het gezelschap plaats in dat kamertje. Daar werd dan thee geserveerd en natuurlijk was daar de koekjestrommel waar ik af moest blijven.
Wij hadden in ons huis nog meer voordelen. Er was bijvoorbeeld elektrisch licht. De spanning kwam via kabels uit de centrale van Dordrecht. We hoefden alleen maar aan het knopje te draaien en dan brandde de lamp! Ik mocht niet te vaak draaien want dan werd dat schakelaartje lam. Ook hadden we een heel andere 'plee': een WC noemden we die. Je hoefde alleen maar aan een koordje te trekken en dan kwam met een geweldig geraas het water uit de boven het toilet hangende stortbak naar beneden en spoelde het spul weg. Dat deed ja alleen als je een grote gedaan had.
Voetballen mochten we alleen op 'het oevertje', een smal stukje grond, dat tussen de Patrimonium-straat en het Recht van Ter Leede lag met een vliet ertussen. Daar waren altijd 'grote jongens', werklozen, aan het voetballen. Ik moest dan als 'jochie' in het doel staan. Er was veel werkloosheid. De meeste jonges die van school kwamen, liepen maar zo'n beetje om de deur!
Op een gegeven moment besloot mijn moeder dat ik lid van Voorwaarts moest worden. Dat vond ik geweldig. Toen kon ik iedere avond naar het voetbalveld. Dat ging 's avonds om zeven uur open. Ruim voor die tijd zaten er jongens en meisjes op de leuning van het bruggetje bij de ingang te wachten. Als dan eindelijk 'Kromme Jan' kwam, ging het zijpoortje open en dan mochten we naar binnen. Op het hoofdveld mochten we natuurlijk niet komen. Maar achter de tribune en de muziek-tent wel. Ook op het achterveld, waar DSV voetbalde, mochten we spelen, tenminste als dat veld vrij was. Sommige jongens waren geen lid. Die kwamen dan clandestien, via een naastgelegen weiland, dom nagestaard door de koeien, via een smal bruggetje en over een hek het terrein opgeslopen. Er was altijd wel iemand die een bal bij zich had en dan werd er een 'partijtje gezet'. Als Kromme Jan kwam, joeg hij meteen de jongens die geen lid waren weer van het veld af. Als hij weer weg was, kwamen ze via het land van Bezooijen terug. Er voetbalden op het terrein altijd verschillende groepjes en soms deden ook meisjes mee, maar dat was wél een uitzondering. De meisjes deden meestal andere spelletjes. Op het hoofdveld waren de echte voetballers aan het oefenen.
Soms werd er gymnastiek gedaan.
Tegen negen uur kwamen de 'maten' van Kromme Jan, Piet of Arie ons waarschuwen dat het gedaan was met voetballen en dat het veld ging sluiten.
--------------------------------------------------------------------------------
Cursiefje
Sport en muziek
In de dertiger jaren had Leerdam een rijk verenigingsleven. Dit ondanks de crisis die een zwaar stempel op het leven drukte. Op het gebeid van sport kende men LSV, opgericht in 1890, en LVV Sparta, opgericht in 1912. Verder was er de Christelijke voetbalvereniging DVS die in 1931 nog kampioen van de Zomeravondcompetitie is geweest.
Muziek werd ook beoefend en wel bij het Fanfare Muziekgezelschap Kunstliefde en Vriendschap. Zij oefenden in het Stationskoffiehuis Kemp. Deze vereniging uit 1882 gaf veel concerten in de tuin van Kemp. Het in 1901 opgerichte muziekgezelschap Aurora oefende in 'Ons Huis' aan de Tiendweg. Het Christelijk muziekgezelschap 'De Bazuin' (1923) oefende in Maranatha. Bijzonder was ook de mandolinevereniging Mediator die geleid werd door de heer Renardel de la Valette. En niet te vergeten de 'mond-accordion' vereniging 'Leerdam ontwaakt'. Jammer genoeg moest deze vereniging in de jaren dertig worden opgeheven, omdat door de grote werkeloosheid veel leden hun contributie niet meer konden voldoen. Al deze muziekverenigingen gaven geregeld concerten in de open lucht, die voor iedereen toegankelijk waren. Ook op koninginnedag speelden ze een belangrijke rol.
