Het was niet eenvoudig om na de Tweede Wereldoorlog opnieuw te beginnen. Of, was het eigenlijk wel een nieuw begin? Was het niet meer daar doorgaan waar men in 1940 was gebleven? Er was nogal wat werkloosheid, lage lonen. Nederland raakte zijn invloed in Indië kwijt, tussen Amerika en Rusland boterde het niet. Weer oorlog? Moeten we dat nog een keer meemaken? Als er weer oorlog komt, gaat de hele wereld eraan, met die atoombommen. En wat voor toekomst hebben onze kinderen?
Dat waren veel vragen, maar wie gaf daar een antwoord op? Dat antwoord kwam van twee kanten. De overzeese werelddelen Canade, Nieuw-Zeeland en Australië zaten blijkbaar om mensen te springen. Gevraagd werden onder meer landbouwers, veeboeren, vaklieden zoals bankwerkers, draaiers, bouwvakkers enzovoort. Emigreren en in een ander land een nieuwe toekomst opbouwen. Ook de Nederlandse overheid moedigde het emigreren aan, want als het zo door zou gaan, zouden er in korte tijd tien miljoen mensen in Nederland wonen. Dat was blijkbaar teveel. En al spoedig gingen er geruchten door Leerdam: "Heb je het al gehoord, die en die van de slijperij gaan emigreren. Als ik het goed heb gaan ze naar Canada. En die bankwerker, je weet wel met dat grote gezin, schijnt ook weg te willen." En zo emigreerden er nogal wat Leerdammers.
Bezwaren
Ook bij Ria en Harm sprak men weleens over emigreren, want het was veel en lang werken, maar vrijwel niet vooruit komen. En op aandringen van Harm werden er papieren aangevraagd voor Canada. Maar iedere keer wanneer de papieren op tafel kwamen en er gesproken werd over wat doen we, had Ria nogal wat bezwaren. Bezwaren waar zij moeilijk overheen kon stappen, zoals de familie, Leerdam en dat het toch ook hier wel een keer beter zal worden.
Er werd dus besloten van emigreren af te zien. Maar wat dan? Ook een poging om een dagopleiding in Rotterdam te volgen tot leraar aan een technische school kwam niet van de grond.
Maar intussen verstreek de tijd. Harm correspondeerde met enige Nederlandse soldaten die uitgezonden waren naar Nederlands-Indië. Later kreeg hij een adres van een naar Canada geëmigreerde Leerdammer. Veel later correspondeerde hij met Leerdammers in Canada, Nieuw-Zeeland en Australië. Al was het alleen maar om de postzegels. Maar uit de correspondentie kwam ook naar voren dat de Leerdammers, waar dan ook, het niet cadeau gekregen hadden. Het was ook daar, om wat te verdienen, hard en lang werken. En wat men in Nederland in die jaren maar weinig kende, was dat ook 'moeder de vrouw' meewerkte. Dat was in die werelddelen toen al een heel normale zaak.
Intussen ging het ook in Nederland beter, men kreeg zomaar één gulden, ja een hele gulden, de zogenaamde Joeke's gulden, opslag per week.
Jaren later kwamen de eerste emigranten met vakantie naar Nederland. Ook mensen waar Harm vroeger mee gewerkt had en één van deze moest eerlijk bekennen: "Als ik geweten had dat het in Nederland zo goed zou gaan, dan had ik mij misschien nog weleens bedacht. Ook hier staat nu in vele huizen een televisie en een auto voor de deur. En dan al die mooie, nieuwe woningen. Ik leef nu in twee werelden. In Canada, waar ik woon en mijn kinderen getrouwd zijn, en in mijn gedachten en tijdens vakanties bij mijn familie in Nederland."
Zo ziet men maar weer: 'Wat is wijs?' Maar het gaat nu eenmaal zo als het gaan moet.
--------------------------------------------------------------------------------
Krantenberichten
Uit 'De Gecombineerde' 1ste jaargang No.2 1946
1 October, Leerdam; Paardenmarkt
Op onze eertijds zoo beroemde paardenmarkt waren zaterdag j.l. aangevoerd 69 paarden. Was het een wonder dat de jeugd, die toch reeds vroeg aanwezig was, om het eenige paard dat om acht uur aan de lijn stond, was geschaard, en uit volle overtuiging het zoo bekende cowboy-lied zong: 'Jouw ouwe trouwe merrie'.
5 October, Kantongerecht, Gorinchem
P.J. de H. te Sliedrecht was niet in het bezit van een geldig rijbewijs, toen hij werd aangehouden. Dit was door hem wel aangevraagd en den volgende dag ook verkregen. Daar de ambtenaar aannam, dat hij zijn plicht als ambtenaar moest vervullen, behoefde hij maar f 3,- te betalen.
J.D.J. te Leerdam had een auto ingehaald, en ook gepasseerd, wat een aanrijding ten gevolge had. Verdachte was in de veronderstelling, dat gepasseerde auto stopte, omdat hij vaart minderde en naar rechts uitweek. Hij werd veroordeeld tot f 2,- of één dag hechtenis.
G.H. te Leerdam had de wet overtreden, doordat hij onder een kerkdienst op een zondag ijs gedraaid had. Het mooie weer was volgens verdachte aanleiding daartoe geweest. De kantonrechter vond het blijkbaar niet zoo'n ernstig feit en strafte slechts met f 3,- of twee dagen hechtenis.
12 October, Ameide, Gevaarlijk spel
Het gevaar van hangen aan rijdende auto's ondervond vrijdagavond een zoontje van den heer P. Mesker. Toen de auto harder ging rijden, viel het ventje eraf en kreeg een hersenschudding.
26 October, Leerdam, De Polen
We kunnen thans defintief melden, dat er een 60-tal Polen naar Leerdam komt. Sommigen zijn met Engelsche of Nederlandsche vrouwen gehuwd. Zij zullen voorlopig in 'De Hoop' ondergebracht worden. Begin november worden de nieuwe inwoners van Leerdam verwacht.
12 November, Asperen
Naar we vernemen zal in onze gemeente een fabriek gevestigd worden. Er zullen verchroomde artikelen e.a. vervaardigd worden alsook patrijspoorten voor schepen, sloten en beslagwerk. Er zullen voorlopig reeds een 60-tal arbeiders werk vinden, terwijl grotere uitbreiding niet uitgesloten is.