Naamgeving
Leerdam heeft haar naam net als Amsterdam en Rotterdam te danken aan het afdammen van een riviertje.
Bij Amsterdam was dat de Amstel, bij Rotterdam de Rotte en bij Leerdam was het de Leede.
Het (deels verdwenen) riviertje de Leede stroomde voor die tijd ongehinderd in de grotere rivier de Linge, die nog steeds de zuidgrens van Leerdam aangeeft.
Wanneer Leerdam is ontstaan, is onduidelijk. De eerste keer dat de plaats wordt genoemd is in akten uit het jaar 1284, hoewel het waarschijnlijk al rond het jaar 1000 is gesticht.
Het riviertje de Leede en de naam Leerdam zijn verbonden aan het geslacht Van der Leede, dat actief was in het gebied waar nu Leerdam ligt. De oudste vermelding van dit geslacht dateert uit 1143.
Het geslacht Van der Leede is ook verwant met het geslacht Arckel. Deze naam komt terug in de naam van het stadje Arkel, ongeveer 7 kilometer westelijk van Leerdam gelegen.
Ook het nabijgelegen dorp Leerbroek heeft haar naam te danken aan de naam Leede. Het kan een doorwaadbare of hogergelegen plaats (broek) in of aan het riviertje geweest zijn.
